Είτε είδες το social dilemma είτε όχι, λογικά ήδη ξέρεις ότι τα social media είναι πολλά περισσότερα από “μέσα επικοινωνίας”. Το ντοκιμαντέρ τα παρουσιάζει ως διαμορφωτές των σύγχρονων κοινωνιών, και μπορεί και να έχει εν μέρει δίκιο. Έχεις σκεφτεί, όμως, πόσο έχει αλλάξει το Internet γενικά, και τα social media, ειδικά, την αίσθηση που έχουμε για το χρόνο; Δραματικά, θα πω, εκ των προτέρων.
Λέμε για τους Millennials ότι είναι ανυπόμονοι και τα θέλουν όλα εδώ και τώρα. Και είναι έτσι ακριβώς, και γι αυτή τη γενιά και για την επόμενη. Γιατί; Γιατί μπορούν να έχουν τα πάντα εδώ και τώρα, επομένως, η αναμονή θα πρέπει είτε να δικαιολογηθεί ή διαφορετικά να γίνει καταδίκη. Ίσως να θυμάσαι κάτι μακρινές εποχές, που έβλεπες την αγαπημένη σου σειρά και ήξερες ότι για να δεις το επόμενο επεισόδιο θα πρέπει να περιμένεις, συνήθως μέχρι την επόμενη εβδομάδα. Αυτό το αλλοτινό δεδομένο έβαζε κόμματα και άνω τελείες στον χρόνο μας, ήμασταν εξοικειωμένοι με την αναμονή. Τώρα όμως, όταν το Netflix έχει ως προεπιλογή την απευθείας μετάβαση στο επόμενο επεισόδιο και όλοι μάθαμε (να λέμε και να κάνουμε) binge watching, τι έγιναν οι άνω τελείες;
Να σου φέρω ένα ακόμη παράδειγμα: πόσα scroll down πρέπει να κάνεις για να φτάσεις στο τέλος του feed σου στο Facebook/ Instagram/ Twitter κλπ; Άπειρα κι ακόμη περισσότερα. Απλά γιατί το feed σου δεν τελειώνει ποτέ. Δεν είναι σαν το βιβλίο, την εφημερίδα, το περιοδικό που κάποια στιγμή το έχεις διαβάσει όλο. Εδώ το “όλο” δεν υπάρχει, μπορείς να κάτσεις για πάντα (ναι ίσως τελικά να υπάρχει το για πάντα) και να βρίσκεις κάτι καινούργιο. Αν τα βάλεις αυτά τα δύο μαζί, κατευθείαν βλέπεις γιατί οι άνθρωποι σήμερα δεν έχουν καμία διάθεση να περιμένουν: τη σελίδα σου να φορτώσει, κάποιον να απαντήσει στην ερώτησή τους, το προϊόν να έρθει κλπ.
Επιπλέον, ο ίδιος ο αλγόριθμος των Social media ευνοεί το “πιο πρόσφατο”, γι αυτό λέμε εξάλλου πως οτιδήποτε λιγότερο από 5 posts την εβδομάδα είναι δώρον άδωρον. Γιατί πρέπει να υπάρχει αυτό το recency, το οποίο ναι μεν πάντα είχε τη σημασία του στο marketing, αλλά ποτέ ξανά τόσο καθοριστικά όσο τώρα. Και όταν λέμε τώρα, εννοούμε σ’ αυτό το παράθυρο των μερικών λεπτών που μπορεί το περιεχόμενό μας να θεωρηθεί “φρέσκο”, μια ώρα μετά είναι ήδη… υλικό αρχείου.
Αυτή η ανυπομονησία έχει αναγκάσει τα brands να ανακαλύπτουν διαρκώς κάτι “νέο”, σ’ αυτόν τον ατελείωτο αγώνα του να μείνουμε relevant. Έχει δώσει άπειρες επιλογές στους ανθρώπους, αλλά μας έχει στερήσει μια: τον χρόνο. Εδώ μπαίνουν κάποιοι νέοι ορισμοί τύπου Fear Of Missing Out- το οποίο φυσικά λέμε FOMO γιατί δεν έχουμε χρόνο να το πούμε ολόκληρο. Είναι το άγχος ότι θα χάσουμε κάτι σημαντικό γιατί δε θα το προλάβουμε, χωρίς να ξέρουμε βέβαια τι ακριβώς είναι αυτό που κυνηγάμε. Όταν σήμερα ασυναίσθητα τσεκάρουμε διαρκώς το κινητό μας, για ποιον ακριβώς λόγο το κάνουμε; Για να μην συμβεί κάτι και το χάσουμε. Μπορεί αυτό το κάτι να είναι ότι ο φίλος Χ μας πέρασε στο παιχνίδι με τα καραμελάκια, ή ότι το eshop X κάνει μια προσφορά ειδικά για εμάς. Μπορεί όντως να είναι κάτι σοβαρό (συνήθως όμως δεν είναι). Πάντως, αυτός ο Fomo μας κρατάει μόνιμα συνδεδεμένους, ακόμη κι όταν κοιμόμαστε. Σκέψου ότι παλιά (πολύ παλιά) όταν περιμέναμε νέα στεκόμασταν κοντά στο τηλέφωνο, συνήθως βηματίζοντας νευρικά πάνω κάτω. Τώρα, το κάνουμε αυτό 24/7.
Έχουμε πει ξανά ότι η κατανόηση των κινήτρων των καταναλωτών/ ανθρώπων είναι ο ακρογωνιαίος λίθος του καλού marketing. Αν, λοιπόν, δεν κατανοήσουμε αυτή τη θεμελιώδη αλλαγή στην αντίληψη του χρόνου, πώς θα μπορέσουμε να ανταποκριθούμε σ’ αυτά που ζητάει από εμάς το ακροατήριό μας, εδώ και τώρα; Ας πούμε, αν δεν καταλάβεις ότι υπάρχει λόγος που το efood γράφει σε πόση ώρα προβλέπεται να παραδοθεί η παραγγελία σου, ενώ άλλα αντίστοιχα apps σου κάνουν tracking λεπτό προς λεπτό, ώστε κάθε στιγμή να έχεις ένα update, τότε πώς θα αλλάξεις τις διαδικασίες σου για να παραδώσεις νωρίτερα;
Οι μεγάλες αλλαγές συμβαίνουν κάθε στιγμή, πια και αθόρυβα. Μια επιλογή, να ξεκινάει απευθείας το επόμενο επεισόδιο στο Netflix, μπορεί να πυροδοτήσει μια νέα αντίληψη για το χρόνο, διαφορετική από αυτή που είχαμε “πάντα”. Ποιος ξέρει, ίσως, το χρόνο που σου πήρε να διαβάσεις αυτό το άρθρο*, να έχει και πάλι συντελεστεί κάποια μεγάλη αλλαγή.
*Και τώρα ξέρεις γιατί προσθέσαμε τον χρόνο ανάγνωσης κι εμείς στο blog μας.
Photo by Analia Baggiano on Unsplash